آیا تا به حال برای شما هم پیش آمده است که به خودکشی فکر کنید؟ آیا با کسی برخورد کرده‌اید که به دلایل مختلف به خودکشی فکر می‌کند؟ از کجا می توان فهمید یک نفر قصد خودکشی دارد؟ خودکشی یکی از پیچیده ترین رفتارهای انسان است که امروز در مجله سلامت فاران شیمی در خدمت دکتر حمید یعقوبی دانشیار دانشگاه روانشناسی بالینی در دانشگاه شاهد هستیم و می خواهیم درمورد خودکشی و هشدارهای مربوط به خودکشی صحبت کنیم.
آمار خودکشی در جهان
به طور کلی می توان گفت دومین علت مرگ و میر در جوانان و نوجوانان خودکشی می باشد. آمارها نشان می دهد در جهان سالانه حدود ۸۰۰ هزار نفر در اثر خودکشی جان خود را از دست می دهند و حدودا بیست برابر این میزان اقدام به خودکشی می کنند و حدود بیست برابر این میزان نیز ،افراد به خودکشی فکر می کنند.به عنوان مثال اگر در یک کلاس ۳۰ دانشجو حضور داشته باشند گفته می شود که حداقل سه نفر از آن ها قصد خودکشی دارند یا به خودکشی فکر می کنند.
آمار خودکشی در ایران
در دنیا آمار خودکشی حدود ۷.۵ درصد در صد هزار نفر می باشد درصورتی که در ایران حدود ۳.۵ درصد در صد هزار نفر می باشد.
چه عواملی باعث می شود فرد به خودکشی فکر کند؟
مشکلات روان شناختی
معمولا افرادی که به خودکشی فکر می کنند یا اقدام به خودکشی می کنند دارای بیماری وسواس روانی،افسردگی می باشند افراد معمولا به دلیل احساس بی ارزش بودن و فشارهای مالی و کمبود خلاهای روحی و عاطفی اقدام به خودکشی می کنند.
مصرف مواد مخدر
مصرف مواد به علت مشکلات و گرفتاری هایی که برای فرد مصرف کننده در زندگی فردی و اجتماعی او ایجاد می کند باعث می شود او احساس پوچی کند و دچار افسرگی شود. از طرفی دیگر مصرف مواد مخدر به خصوص مشروبات الکلی مرکز بازداری مغز را دچار اختلال می کند و باعث می شود مصرف کننده ترس یا دلیلی برای خودکشی نکردن نداشته باشد.
رابطه ناموفق
یکی دیگر از عواملی که باعث می شود جوانان درست به خودکشی بزنند تبدیل شدن شدن یک رابطه احساسی و صمیمی با شریک زندگی خود به یک رابطه ی سرد که درنهایت منجر به شکست در آن رابطه می شود.در این شرایط جوان احساس کمبود و بی ارزش بودن می کند و امید به زندگی را از دست می دهد و درنهایت اقدام به خودکشی می کند.
نشانه‌های هشدار خودکشی
همانطور که گفته شد عوامل مختلفی در خودکشی تاثیر دارند اما از کجا می توان تشخیص داد که یک نفر قصد خودکشی دارد یا خیر؟
- اولین نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که معمولا افرادی که به خودکشی فکر می کنند و قصد خودکشی دارند درمورد این موضوع بسیار زیاد صحبت می کنند.
- معمولا افرادی که به مرگ و خودشکی به میزان زیادی فکر می کنند اشیاء قیمتی و مورد علاقه خودشان را به دیگران می بخشند.
- به مکان های مذهبی علاقمندتر می شوند یا از شدت علاقه ی آن ها به این مکان ها بسیار کاسته می شود.
- میزان معاشرت افرادی که تمایل به خودکشی دارند با دیگران و دوستان صمیمی خود کم می شود.
- سابقه خود زنی یا خودآزاری دارند در این گونه موارد گفته می شود فرد می خواهد امتحان کند که آیا توانایی خودکشی دارد یا خیر.
- بسیاری از افرادی که تمایل به خودکشی دارند به دلیل اینکه احساس می کنند که خودکشی برای آنها بهترین راه حل است و بسیار شاد و خوشحال رفتار می کنند به گونه ای که اطرافیان هرگز فکر نمی کنند که فردی با این همه احساس خوشحالی قصد خودکشی دارد.
برای پیش گیری از خودکشی چه باید کرد؟
بسیاری از افراد بر این باورند که فردی که قصد خودکشی دارد را نمی توان از تصمیمش باز داشت. باید بدانید که این نگرش کاملا اشتباه است و هر یک از شما با کوچک ترین عمل و یا کلام خود می توانید زندگی یک فرد را که تمایل به خودکشی دارد تغییر دارد و مانع او از خودکشی شوید.
یکی از روش هایی که در پیشگیری از خودکشی بسیار موثر می باشد روش بتا می باشد. روش بتا کوتاه شده ی عبارت بپرس،ترغیب کن و ارجاع بده و هرکسی می تواند از آن استفاده کند. روش بتا بر محور شعاع یک سوال بپرس و یک زندگی را نجات بده عمل می کند.اگر در بین دوستان و خویشاوندان خود فردی را پیدا کردید که از خودکشی به صورت مستقیم و غیرمستقیم صحبت می کند و از جملات ناامید کننده استفاه می کند و هدفی برای زندگی کردن ندارد می توانید روش بتا را برای او به کار بگیرید.
مراحل استفاده از روش بتا
اگر فرد از جملات منفی و ناامیدکننده استفاده کرد به گونه ای با او صحبت کنید تا متوجه شوید که آیا او قصد خودکشی یا فکر خودکشی دارد یا خیر،با او صحبت کنید بدون قضاوت به گوش دهید از پند و نصیحت پرهیز کنید راه حل های غیر از خودکشی را به او نشان دهید به او ثابت کنید خودکشی اولین و اخرین راه حل نیست.
بعد از آن که او را متقاعد کردید که راه های دیگری جز خودکشی نیز وجود دارد او را ترغیب کنید که با یک روانشناس و متخصص و یا کسی که برای او قابل اعتماد می باشد صحبت کند.
بعد از آن که متقاعد شد که باید به یک متخصص مراجعه کند حتما به یک متخصص و روانشناس ارجاع دهید برای او وقت مشاوره بگیرید و با او همراه باشید.
در این بخش شما را دعوت می کنیم ویدیویی از دکتر حمید یعقوبی دکترای روانشناسی بالینی که درمورد خودکشی و راه پیشگیری آن با کمک روش بتا را توضیح داده اند مشاهده نمایید.
