ایدز چیست؟ آیا بیماری ایدز از طریق دست دادن ، تنفس و یا آب دهان منتقل می شود؟ علائم بیماری ایدز چیست؟ این ها سوالات بسیار مهمی هستند که در زمینه ی بیماری ایدز و ویروس HIV مطرح می شود ما امروز در مجله سلامت فاران شیمی به مناسبت روز جهانی ایدز به بررسی این بیماری می پردازیم.
قبل از آن که به بیماری ایدز و نکات مربوط به آن بپردازیم ابتدا لازم با مفهوم سلول های +CD4 آشنا شوید:
سلول های +CD4 چه سلول هایی هستند؟
CD4 انواعی از سلول‌های لنفوسیت T هستند که نقش مهمی در دستگاه ایمنی ایفا می کنند. همانگونه که از نامشان بر می آید، این سلول‌ها با آزادسازی سیتوکین‌ها، به فعال شدن دیگر سلول‌های ایمنی “کمک” می کنند.
ایدز یا HIV چیست؟
ویروس HIV به معنی نقص ایمنی انسانی می باشد که سبب ایجاد بیماری ایدز به معنی سندرم نقص ایمنی اکتسابی بدن می شود. ایدز مخفف (Acquired Immunodeficiency Syndrome) می باشد در این بیماری ویروس HIV سلول های CD4 را که نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن و مبارزه با ویروس‌ها، باکتری‌ها و هر نوع عامل بیماری زا دیگر را دارد به تدریج از بین می برد و در نتیجه موجب ایجاد عفونت های مرگبار و بعضی از انواع سرطان ها می شود.
جالب است بدانید اولین بار بیماری ایدز در ایالات متحده آمریکا توسط مردانی که هم جنس گرا بودند انتشار پیدا کرد. در کشور ما تعداد افراد مبتلای ثبت شده تا اول تیر ماه ١٣٨۴ حدود ١١،٢٢٠ نفر بوده که متاسفانه در طول چند سال گذشته این تعداد سه برابر شده است .
راه های انتقال ویروس ایدز
ویروس ایدز همچون ویروس های دیگر از راه های مختلفی انتقال پیدا می کند از رایج ترین روش های انتقال ویروس HIV می توان به موارد آورده شده در ذیل اشاره کرد:
رابطه جنسی حفاظت نشده با فرد آلوده به ویروس
اگر شما با افرادی که دارای سابقه ی روابط نامشروع و یا دارای اعتیاد به مواد مخدر تزریقی بوده و به احتمال زیاد آلوده به ایدز باشند رابطه جنسی حفاظت نشده داشته باشید شما نیز یک فرد آلوده به ویروس HIV یا ایدز خواهید شد .
استفاده از سرنگ مشترک
افرادی که اعتیاد به مواد مخدر دارند در بیشتر مواقع از سرنگ های مصرف شده یکدیگر مجددا استفاده می کنند این کار بدون شک باعث ابتلا به ایدز در فرد می شود.
از راه مادر آلوده به نوزاد
مادری که مبتلا ایدز است ممکن است فرزند خود را نیز به بیماری ایدز آلوده نماید. اما اگر مادر در زمان بارداری درمان های مربوط به عفونت HIV را دریافت کند، خطر ابتلا به عفونت از طریق مادر به فرزند به طور چشم گیری کاهش پیدا می کند. شیر دادن مادران مبتلا به ایدز به نوزادان خود ممنوع می باشد زیرا این ویروس داخل شیر هم ترشح شده و منتقل می شود.
دریافت خون یا محصولات خونی آلوده به ویروس
یکی دیگر از روش هایی که باعث انتقال بیماری ایدز شود انتقال خون آلوده و وارد شدن خون آلوده به بدن می باشد. بیمارستان های امریکا و بانک های خون، در حال حاضر محتوای خون موجود رو با پادتن ضد ویروس HIV عاری از آلودگی می سازن و در نتیجه احتمال انتقال ویروس HIV و ابتلا به بیماری ایدز کاهش پیدا می کند.
پیوند اعضا از افراد آلوده به ویروس
از میان روش های انتقال ویروس HIV و ابتلا به بیماری ایدز انتقال، ویروس از این طریق به میزان قابل توجهی کم می باشد زیرا قبل از انجام عمل پیوند آزمایشات لازمه صورت می گیرد.
علائم ایدز
علائم و نشانه های ظاهری بیماری ایدز متنوع می باشد اما به طور کلی می توان علائم ایدز را در سه گروه دسته بندی کرد. دسته اول عفونت های اولیه،دسته دوم عفونت بالینی نهفته و دسته سوم عفونت زود هنگام می باشد. در ادامه به بررسی این دسته بندی می پردازیم:
عفونت اولیه ایدز
بالغ بر ۵۰ درصد افرادی که به تازگی به ایدز مبتلا می‌شوند در عرض دو تا چهار هفته به علائمی شبیه آنفولانزا مبتلا می‌شوند. علائم مربوز به این دسته عبارتند از :
- تب،
- خستگی،
- ناراحتی‌های پوستی مثل خارش یا تحریک پوست،
- درد ماهیچه و مفصل،
- سردرد
- تورم در غدد لنفاوی و بیشتر روی گردن
عفونت بالینی نهفته
در برخی افراد تورم مداوم گره های لنفاوی در طول بماری ایدز صورت می گیرد و هیچ علائم و نشانه خاصی در وضعیت عفونت بالینی نهفته وجود ندارد.
عفونت زودهنگام
این نشونه ها وقتی بروز پیدا میکنه که ویروس به تکثیر و تخریب سلول های ایمنی ادامه بدهد:
عوارض ایدز
علاوه بر اینکه ایدز احتمال ابتلا به انواع عفونت ها و سرطان ها را به علت متلاشی کردن سیستم ایمنی بدن افزایش می دهد باعث بروز برخی از مشکلات زیر نیز می شود:
مشکلات عصبی: اگرچه ایدز در ظاهر سلول های عصبی رو آلوده نمی کند اما میتواند باعث ایجاد برخی علائم گیجی، فراموشی، افسردگی، خشونت و سختی در راه رفتن شود. یکی از رایج ترین عوارض عصبی، زوال عقل است که منجر به تغییرات رفتاری و از بین رفتن عملکرد ذهنی و فکری فرد بیمار می شود.
سندروم لاغری: در سندروم لاغری وزن بیمار حدود ۱۰ درصد کاهش پیدا می کند و اغلب همراه با اسهال، ضعف موضعی و تب می باشد.
بیماری کلیه: HIV همراه با نرفوپاتیا یک التهاب در فیلترهای کوچک کلیه است. وظیفه این فیلترها این است که آب اضافی و ضایعات را از جریان خون بدن خارج وآنها را وارد اوره می کنند.
راه های پیشگیری از ابتلا به ایدز
همانطور که می دانید بیماری ایدز در حال حاضر درمان ندارد و فقط می توان با برخی روش های درمان دارویی آن را تاحدود بسیار کمی کنترل کرد به همین خاطر توصیه می شود قبل از پیدا شدن روشی برای درمان بیماری ایدز تا حد قابل توجهی پیشگیری های لازم را انجام داد. در زیر برخی از نکاتی باید به آنها توجه کرد آورده شده است:
- پیشگیری از انتقال جنسی: تاجایی که می توانید از روابط جنسی نامشروع و ازجمله حفاظت نشده جلوگیری نمایید.
- پیشگیری از انتقال از طریق خون: در حال حاضر خطر انتقال HIV از طریق فراورده های خونی بسیار کمتر شده است، اما بهتر است از انتقال خون جز در موارد اورژانس و بسیار ضروری خودداری شود.
- پیشگیری از انتقال عفونت از طریق بریدگی پوست: از دریافت خدماتی مانند ختنه، سوراخ کردن گوش، تاتو و حجامت که به روش های غیربهداشتی از سوی افراد غیرمجاز انجام می شود، خودداری کنید.
- پیشگیری از انتقال در زمان تولد: زنان آلوده به ویروس بهتر است از حاملگی خودداری کنند که این مساله نیز برای حفظ سلامت خودشان و پیشگیری از انتقال عفونت به کودک است.