کلستروم یا آغوز
کلستروم یا آغوز، اولین شیری است که در روزهای آغازین زایمان پستانداران از سینه مادر خارج میشود. این ماده دارای ترکیبات بیولوژیکی فعال و مغذی فراوانی است که برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامتی بدن بسیار مفید است. در این مقاله، به بررسی دقیقتر خواص و فواید کلستروم گاوی میپردازیم و ترکیبات مؤثر آن را معرفی میکنیم.
آغوز چه تفاوتی با شیر دارد؟
تفاوت های مشخصی بین آغوز و شیر وجود دارد که برخی از آنها به شرح زیر است:
- آغوز پر از ایمونوگلوبولین و مواد بیواکتیو است تا سیستم ایمنی نوزاد را که هنوز کاملا تکامل نیافته، تقویت کند و از ابتلا به بیماریها جلوگیری کند.
- دو برابر بیشتر از شیر، پروتئین دارد.
- چهار برابر بیشتر، روی دارد.
- چربی و قند کمتری دارد، بنابراین هضم آن آسانتر است.
آغوز گاو Bovine colostrum نام دارد که میتوان آن را به عنوان یک مکمل تغذیهای، در تمامی سنین استفاده کرد. اگر به دنبال قرص برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود هستید این مقاله برای شما مفید خواهد بود.
ترکیبات کلستروم گاوی
همانطور که در شکل مشخص است کلستروم یا شیرآغوز حاوی مواد مغذی زیر میباشد:
اجزای اصلی کلستروم گاوی | زیرشاخه ها | مثال |
پروتئینها | آنزیمها | لیزوزیم، لاکتوپراکسیدازو.. |
فاکتورهای رشد | TGF, IGF-2, IGF-1 | |
سایتوکاینها | اینترلوکین ها،اینترفرون ها،TNFو.. | |
ایمونوگلوبولینها | IgA,IgM,IgG | |
لاکتوفرین | ||
کازئین | ||
PRP و.. | ||
کربوهیدراتها | لاکتوز | |
اولیگوساکاریدها | ||
چربیها | اسیدهای چرب | |
استرولها | ||
فسفولیپیدها | ||
ویتامینها | ویتامینهای محلول در آب | B1,B2,B6,B12, C |
ویتامینهای محلول در چربی | A,D,E,K | |
موادمعدنی | سدیم،پتاسیم،منیزیوم، کلسیم،فسفر،زینک و.. |
درباره کلستروم
همان طور که می دانید پروتئینها از ارزشمندترین مولکولهای زیستی در بدن هستند که بسیاری از عملکردهای حیاتی در بدن برعهده آنهاست.
در بین موادمغذی موجود در کلستروم نیز، پروتئینها مهمترین گروه هستند که بیشترین تنوع را دارند، در ادامه به تفصیل به آنها خواهیم پرداخت.
- پروتئینها
- آنزیم لیزوزیم
لیزوزیم یک آنزیم ضدمیکروبی چندمنظوره است که در بسیاری از مایعات بیولوژیکی بدن مانند اشک، بزاق، شیر وترشحات مخاطی یافت میشود و وظیفه حفاظت از سطوح مخاطی را در برابر عوامل میکروبی برعهده دارد.
مهم ترین مکانیسم لیزوزیم، تخریب دیواره سلولی باکتریهاست. دیواره سلولی باکتریها از مولکولهای پپتیدوگلیکان تشکیل شده است. لیزوزیم با هیدرولیز پیوندهای گلیکوزیدی بین واحدهای پپتیدوگلیکان، ساختار دیواره سلولی را تخریب کرده و باعث لیز شدن (پاره شدن) سلولهای باکتریایی میشود.
علاوه بر این، لیزوزیم نقش مهمی در تقویت پاسخهای التهابی ایفا میکند. با تخریب دیواره سلولی باکتریها و آزاد شدن مولکولهای پپتیدوگلیکان ، سلولهای ایمنی آنها را شناسایی کرده و مسیرهای سیگنالدهی التهاب فعال می شوند.
کلستروم با دارا بودن مقادیر مناسبی از لیزوزیم، سیستم ایمنی را تقویت کرده و مثل یک آنتی بیوتیک طبیعی مستقیما باکتری ها را هدف قرار میدهد.
- آنزیم لاکتوپراکسیداز
لاکتوپراکسیداز یک آنزیم پروتئینی با خاصیت ضدمیکروبی است که در ترشحات مخاطی یافت میشود. این آنزیم نقش مهمی در دفاع ذاتی بدن علیه میکروارگانیسمها دارد.
لاکتوپراکسیداز در بدن طی واکنشهایی به مواد ضدمیکروبی تبدیل میشود کهباعث تخریب دیواره سلولی باکتریها و مهار فعالیتهای متابولیکی آنها ودر نهایت مرگ باکتری میشود.
تحقیقات نشان دادهاند که لاکتوپراکسیداز دارای خواص ضدویروسی و ضدقارچی نیز میباشد. این آنزیم میتواند از طریق تولید مواد ضدمیکروبی، ویروسها را غیر فعال کرده و دیواره سلولی قارچها را تخریب کند و از تکثیر آنها جلوگیری کند.
لاکتوپراکسیداز در بزاق با مهار رشد باکتریهای پاتوژن نقش مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دندان ایفا میکند وبا کاهش اسید تولید شده توسط باکتریها، ازتخریب مینای دندان و التهاب لثه جلوگیری میکند.
- فاکتورهای رشد IGF-1 و IGF-2و TGF
IGF-1(Insulin-like Growth Factor-1) یا فاکتور شبه انسولینی1 هورمونی است که ساختاری شبیه به انسولین دارد. این هورمون نقش اساسی در رشد کودکان ایفا میکند و در بزرگسالان نیز اثرات متعددی دارد که به شرح زیر است :
- ترمیم و بازسازی بافت
این هورمون رشد و تکثیر سلولی را تحریک میکند که میتواند به بهبود زخم و بازسازی بافتها کمک کند،همچین رشد و ترمیم عضلات، استخوانها و سایر بافتها را تقویت می کند.
- تنظیم متابولیک
IGF1 بر متابولیسم گلوکز تأثیر میگذارد و میتواند حساسیت به انسولین را بهبود بخشد که این امر برای بیماران مبتلا به اختلالات متابولیک مانند دیابت مفید است و به کنترل قند خون کمک میکند.
- سلامت عصبی
دارای اثرات محافظتی بر اعصاب است IGF1 که می تواند در کسانی که مبتلا به بیماری های عصبی – تخریبی مثل آلزایمر و پارکینسون هستند اثرات مثبتی داشته باشد.
(Insulin-like Growth Factor-2) IGF-2یا فاکتور شبه انسولینی 2 نیز هورمونی پروتئینی است که در تنظیم تکثیر سلولی، رشد، مهاجرت، تمایز و بقای سلول نقش دارد.
این هورمون در رشد و تمایز جنین بسیار حیاتی است و دربالغین، از رشد و توسعه بافتها، به ویژه درعضله و استخوان، حمایت میکند.
در ورزشکاران، افراد مسن و یا افرادی که به علت جراحی و یا تروما دچار آسیبهای بافتی و استخوانی شدهاند، مصرف مکملی که حاوی این فاکتورهای رشد باشد با افزایش سنتز پروتئین و تقسیم سلولی به بهبودی سریعتر و تقویت بافتهای عضلانی – اسکلتی و افزایش استحکام آنها کمک میکنند.
فاکتوررشد تبدیلی یاTGF
TGF-β TGF-α گروهی از فاکتورهای رشد هستند که مهم ترین نقش آن ها در عملکرد سلول های ایمنی است، در کلستروم گاوی بیشتر TGF-β وجود دارد که اثرات آن عبارت است از:
- تنظیم ایمنی : TGF-β در تنظیم ایمنی نقش بسزایی دارد. این هورمون به حفظ هوموستاز ایمنی و تنظیم پاسخ ایمنی کمک میکند که در شرایط التهابی و بیماریهای خودایمنی حائز اهمیت است.
- بهبود زخم : TGF-β در تشکیل ماتریکس خارج سلولی و بازسازی بافت نقش دارد. این هورمون با تنظیم تکثیر و تمایز سلولهای دخیل در ترمیم بافت به بهبود زخم کمک میکند.
- پیشگیری از فیبروز: TGF-β در فرایند بهبود زخم از فیبروز اضافه و تشکیل بافت اسکار (جای زخم که پس از التیام باقی میماند) جلوگیری میکند.
- سلامت گوارش : مطالعات نشان داده است که TGF-β از مخاط دستگاه گوارش محافظت کرده و آن را ترمیم میکند و در شرایطی مثل بیماری های التهابی روده (IBD) و اختلالات گوارشی مفید است.
- سایتوکین ها
سایتوکینها گروه بزرگیاز پروتئینهای سیگنالدهنده هستند که در تنظیم پاسخهای ایمنی و التهاب نقش دارند. در واقع سلولهای ایمنی برای پیام رسانی به یکدیگر، سایتوکینهای مختلف تولید میکنند.
کلستروم حاوی سیتوکینهایی مانند اینترلوکینها و اینترفرونهاست که از طرفیبه سیگنالدهی بهتر سیستم ایمنی در مواجعه با عوامل میکروبی کمک کرده و از طرف دیگر با تعدیل پاسخهای ایمنی و کاهش التهاب از فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی جلوگیری میکند.
- ایمونوگلوبولین ها
ایمونوگلوبولینها یا پادتنها دستهای ازمولکولهای زیستی هستند که توسط برخی سلولهای ایمنی تولید شده و در خون ترشح میشوند و با حرف اختصاری (Ig) نشان داده میشوند. این مولکولها در دفاع از بدن در برابر عفونتها و عوامل بیماریزا نقش اساسی دارند.
هر ایمونوگلوبولین اختصاصی یک آنتی ژن یا میکروب است و با اتصال به آن عامل بیگانه، آن را خنثی کرده و فاگوسیتوز آن را توسط سلولهای بیگانه خوار تسهیل میکند.
انواع ایمونوگلوبولینها مثل IgG،IgM وIgA در کلستروم وجود دارد که هرکدام به نحوی سطح ایمنی بدن را بالا میبرند.
- لاکتوفرین
لاکتوفرین یک پروتئین چند منظوره است که قابلیت اتصال به اتم آهن را دارد و در بدن عملکردهای متنوع و مهمی دارد که به شرح زیر است:
- خواص ضد میکروبی
لاکتوفرین دارای خاصیت ضدباکتری قوی است که از طریق چندین مکانیسم مختلف عمل میکند. این پروتئین با پیوند به آهن موجود در محیط، آن را از دسترس باکتریها خارج میکند. باکتریها برای رشد و تکثیر به آهن نیاز دارند، بنابراین کمبود آهن باعث کاهش رشد باکتریها میشود. علاوه بر این، لاکتوفرین مستقیماً به دیواره سلولی باکتریها و حتی قارچ ها متصل شده و باعث تخریب آنها میشود.
این پروتئین خاصیت ضد ویروسی نیز دارد و با مهار اتصال ویروس به گیرنده های سطحی سلول میزبان از تکثیر و گسترش آنها جلوگیری میکند.
- تقویت و تنظیم پاسخهای ایمنی
این پروتئین با افزایش تولید و فعالیت سلولهای ایمنی مانند نوتروفیلها، ماکروفاژها و لنفوسیتها، به دفاع از بدن در برابر عوامل بیماریزا کمک میکند. همچنین، لاکتوفرین با تنظیم تولید و ترشح سیتوکینهای پیشالتهابی و ضدالتهابی، به حفظ تعادل سیستم ایمنی کمک میکند. به این ترتیب، لاکتوفرین میتواند در کاهش التهابهای مزمن و کنترل بیماریهای خودایمنی مؤثر باشد.
- جذب و متابولیسم آهن
لاکتوفرین نقش مهمی در متابولیسم آهن ایفا میکند. این پروتئین با اتصال به آهن آزاد موجود در بدن، از رسوب و تجمع آن در بافتها جلوگیری میکند. لاکتوفرین با انتقال آهن به سلولهای مختلف، به جذب و توزیع مناسب آهن و پیشگیری و درمان کمخونی فقر آهن کمک میکند.
- خاصیت پره بیوتیکی
لاکتوفرین یک پره بیوتیک نیز میباشد که مواد مغذی را در اختیار فلور نرمال روده قرار داده و میکروبیوم روده را تعدیل میکند و با تقویت سد مخاطی دستگاه گوارش از نفوذ عوامل بیماری زا به بدن جلوگیری میکند.
- PRP
Proline-Rich Polypeptides یا پپتیدهای غنی از پرولین، پروتئین هایی هستند که در تنظیم عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش آفرینی میکنند. PRP ها تولید و فعالیت فاکتورهای التهابی مانند سایتوکاین ها را تنظیم کرده و از تولید بیش از حد رادیکالهای آزاد و نیتریک اکساید جلوگیری میکنند.
این گروه پروتئینی با اثرضدالتهابی خود در کنترل التهاب در افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی موثر هستند.
- کربوهیدراتها
علاوه بر پروتئینها، سایر مواد مثل کربوهیدراتها نیزدر کلستروم خواص مهمی دارند :
- الیگوساکاریدها
الیگوساکاریدهای موجود در کلستروم به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک میکنند. این ترکیبات به عنوان پره بیوتیک عمل کرده و رشد باکتریهای مفید روده را تقویت میکنند، که منجر به بهبود هضم و جذب مواد مغذی میشود.
- مواد معدنی
علاوه بر مواد زیستی مفیدی که ذکر شد، کلستروم منبع مناسبی از مواد معدنی ضروری نیز میباشد که هر کدام فواید منحصر بفردی دارند:
- کلسیم و فسفر: این دو ماده معدنی برای توسعه و نگهداری استخوانها و دندانها ضروری هستند. کلسیم همچنین نقش حیاتی در انتقال سیگنالهای عصبی، انقباض عضلات و انعقاد خون دارد.
- منیزیم: منیزیم در بیش از 300 واکنش آنزیمی در بدن نقش دارد، از جمله سنتز پروتئین عملکرد عضلات و اعصاب، تنظیم قند خون و فشار خون
- آهن: آهن جزء اصلی هموگلوبین در گلبولهای قرمز خون است که برای انتقال اکسیژن از ریهها به سایر نقاط بدن ضروری است. آهن همچنین در عملکرد سیستم ایمنی و تولید انرژی دخیل است.
- روی: روی برای عملکرد مناسب سیستم ایمنی، تقسیم سلولی، ترمیم زخم و سلامت پوست و مو لازم است.
- سلنیوم : به عنوان آنتیاکسیدان عمل میکند و سلولها را از آسیبهای اکسیداتیو محافظت میکند. این ماده معدنی همچنین نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی و تولید هورمونهای تیروئیدی دارد.
- پتاسیم و سدیم: این دو الکترولیت برای حفظ تعادل مایعات و الکترولیتها در بدن ،عملکرد مناسب عضلات و اعصاب، و تنظیم فشار خون ضروری هستند.
- ویتامین ها
- ویتامین:A این ویتامین برای بینایی، رشد سلولی، عملکرد سیستم ایمنی و سلامت پوست ضروری است .
- ویتامینD : به جذب کلسیم و فسفر از دستگاه گوارش کمک میکند و برای سلامت استخوانها و دندانها ضروری است.
- ویتامین E: به عنوان آنتیاکسیدان عمل میکند و از سلولها در برابر آسیبهای اکسیداتیو محافظت میکند. این ویتامین همچنین نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی و سلامت پوست دارد.
- ویتامین K : برای انعقاد خون و جلوگیری از خونریزیهای غیرقابل کنترل ضروری است. همچنین این ویتامین در متابولیسم استخوان نقش دارد.
- ویتامین های گروه B (B1,B2,B6,B12,..) : این ویتامینها درعملکرد سیستم عصبی، تشکیل گلبولهای قرمزخون و حفظ سلامت پوست و عضلات نقش دارند.
- ویتامین c: به عنوان آنتیاکسیدان عمل میکند و از سلولها در برابر آسیبهای اکسیداتیو محافظت میکند. این ویتامین همچنین نقش مهمی در تولید کلاژن، بهبود زخمها و تقویت سیستم ایمنی دارد .
خواص و فواید آغوز یا کلستروم
در این مقاله به اجزای سازنده ی کلستروم پرداختیم و دیدیم که هرآنچه از فواید این بمب مغذی که نام “طلای مایع” را به خود گرفته بگوییم بازهم کم است و می توان گفت بهترین دارو برای تقویت سیستم ایمنی بدن است.
موارد مصرف مکمل کلستروم:
- کاهش التهاب
کلستروم گاوی حاوی مواد بیواکتیوی متعددی می باشد که فرایند التهاب را در بدن کنترل می کنند، مهم ترین آنها لاکتوفرین و PRP می باشد که سایتوکینهای التهابی را تنظیم میکنند و از وقوع طوفان سایتوکاینی و آسیب به بافتهای خودی، بعد از ابتلا به عفونتها جلوگیری میکند.
- بهبود عملکرد ورزشکاران
طبق مطالعاتی که برروی ورزشکاران انجام شده مصرف کلستروم گاوی در موارد زیر تاثیر چشم گیری داشته است:
- بهبود عضله سازی
- بهبود مقاومت فیزیکی و قدرت در حین ورزش
- کاهش درصد چربی بدن (نسبت به عضله)
- بهبود سریعتر آسیبهای عضلانی
- و کاهش زمان خستگی عضلات و زمان ریکاوری بین جلسات ورزشی
- سلامتی دستگاه گوارش
هر آنچه میکروبیوم روده را تعدیل کند به نحوی سلامت دستگاه گوارش را تقویت کردهاست، الیگوساکاریدها و لاکتوفرین موجود در کلستروم، با خاصیت پرهبیوتیکی خود به تنظیم فلور نرمال روده کمک می کنند. TGF-β نیز از مخاط دستگاه گوارش محافظت کرده و آن را ترمیم میکند.
- جلوگیری از سرطان
آغوز سرشار از موادی مثل ایمونوگلوبولینها و..است که می توانند سیستم ایمنی را تقویت کرده و به مبارزه با سلولهای سرطانی کمک کنند. همچنین وجود ترکیبات آنتی اکسیدانی مثل سلنیوم و ویتامین E با کاهش آسیبهای اکسیداتیو سلولها ، خطر ایجاد تومورها را کاهش میدهد.
- بیماریهای خودایمنی
ایمونوگلوبولینها ، سایتوکینها و PRP موجود در آغوز، به تنظیم پاسخ سیستم ایمنی بدن که در بیماریهای خود ایمنی بیش از حد رخ میدهد، کمک میکند .
- بیماریهای متابولیک
فاکتورهای رشد مثل فاکتور رشد شبه انسولینی می توانند به کاهش سطح قند خون و بهبود حساسیت به انسولین کمک کنند.
بهترین مکمل برای تقویت سیستم ایمنی
اگر به دنبال قرص برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود هستید، کلستروم شرکت داروسازی فاران شیمی با نام اکتاهیل کلستروم گزینه ایده آلی است.
مواد موثره اکتاهیل فاران شیمی از آغوز گاو گرفته شده و منبع طبیعی و مناسبی برای تقویت سیستم ایمنی و سلامت عمومی بدن شماست.
هرجعبه کلستروم فاران شیمی شامل 60 عدد کپسول میباشد.
هر کپسول حاوی 500 میلیگرم پودر کلستروم میباشد.
SOURCES:
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/lactoferrin
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6940821/
https://fppn.biomedcentral.com/articles/10.1186/s43014-022-00104-1/figures/1
https://www.mdpi.com/2076-2615/14/7/1130
https://www.healthline.com/nutrition/bovine-colostrum#bottom-line
https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2020.01100/ful